Vraag: Ondanks je autisme lijk je geen last de hebben van angst of depressie. Als ik naar jou luister over angst, vraag ik me af hoe je aankijkt tegen dat er wordt gezegd dat mensen met autisme vaak te maken hebben met angst en depressie?
Antwoord: Ik kan me deze vraag goed voorstellen en ik ben blij dat je hem stelt, omdat ik dan kan invoelen en uitleggen.
Dat ik geen angst heb is niet helemaal waar. Zeker toen ik jong was had ik veel angst, voornamelijk sociale, verder juist vrij weinig en ik denk dat dat bij de meeste autisten zo is. Tegelijk was ik ook enorm dapper en had ik veel levensvreugde. Dat betekende dat levensvreugde wilde ontdekken en moed wilde manifesteren. Angst interfereerde met de stroom vanuit mijn hart en die was zo sterk dat voor mij angst geen optie was. Ik heb daarom angst structureel overwonnen met moed. Bewust. (maar alleen voor dingen die dat waard waren) Dat heeft me heel veel gebracht, maar koste ook heel veel energie. Dat is een consequentie van gevoeligheid, maar een consequentie die ik accepteer en neem zoals het is, omdat het nou eenmaal zo is.
Angst interfereerde met de stroom van mijn hart…
angst was geen optie
Dat mensen met autisme vaker last hebben van angst is begrijpelijk. De gevoeligheid maakt dat dingen veel en veel harder binnenkomen en pijn doen en vervolgens conclusies achterlaten die zeggen: dat is gevaarlijk! Sociaal is er ook nog eens een onvermogen om mee te doen met het spel zoals het gespeeld wordt. Angsten daarvoor zijn dus in zekere zin reëel tot er een manier is gevonden te mogen zijn zoals je bent. Om te kunnen blijven functioneren is het heel belangrijk dat je subtiel leert voelen wanneer er disbalans ontstaat en zodra die maar enigszins ontstaat, je direct weer terug naar het midden veert. Ga je te ver uit het midden, door bijvoorbeeld heel hard je best te doen om toch mee te doen, of door kwetsing te negeren, omdat anderen daar ook geen last van lijken te hebben, dan kun je de weg naar balans niet meer goed vinden en kun je gemakkelijk naar beneden roetsjen op de ladder van angst. Om dat te voorkomen moet je dus opmerkzaam blijven voor je gevoel en sneller ingrijpen. Probleem daarin met de manier waarop er met autisme omgegaan wordt is juist een mentaal vangnet aanspreken door het aanbrengen van vele regels, waarmee je op de lange termijn de gevoelshulpbron afsnijdt.
Typerend ook voor de angst-modus is het ontbreken van een ik die keuzes kan maken. Zak je te ver in angst dan verlies je de verbinding met jeZelf. Het ontbreken van een ik-referentie punt dat kenmerkend is voor autisme, maakt dat autisten de mentale verbinding naar een ík’ en daarmee naar een fictief daar en straks niet kunnen maken en daarmee op juist dat soort momenten makkelijker in de greep van angst en zelfs paniek komen. Zoals bijvoorbeeld na een simpele vraag als: “Wil jij dat straks even doen?” Belangrijk hierin is te gaan beseffen dat deze ‘ik’ die neurotypische mensen gebruiken om zichzelf aan te refereren niet ons werkelijke Zelf is. Ons werkelijke zelf kunnen we alleen maar vinden door de gevoelsverbinding met het stille middelpunt in ons. Dat behoeft begrip over een andere manier van aanspraak maken op jezelf die dit zal ondervangen, waardoor je kunt leren vertrouwen op interne hulpbronnen in plaats van op externe.
Ook het gefocuste brein kan leiden tot vasthouden aan angst-ideeën ondanks dat het misschien niet meer nodig is. Daarom is het belangrijk voor autisten zich te trainen in het openen van hun geest. Open houden. Juist het o zo creatieve brein dat op velen van hen zit aan te spreken voor persoonlijk zorg. (overigens leg ik dit allemaal uit in de online cursus drieluik: De kracht van autisme)
Komt er angst en zou ik me daar vervolgens zielig of naar of minder om voelen, zou dat een haard zijn voor depressie. Heeft een autist eenmaal een denkspoor gevonden dan blijft hij daarin hangen. Voelt zo’n denksport niet 100% goed.. klopt het ergens niet… dan blijf je daarin kringetjes draaien. Ook dat is bodem voor depressie. Heb je een negatief denkspoor over ‘jezelf’ te pakken dan is dat dus funest, want die kloppen per definitie niet. En het negatieve beeld dat er heerst van autisme draagt daaraan bij. Het is dus belangrijk autisme te gaan zien als kracht en niet als zwakte en dat denkspoor aan te nemen en in te zetten. En om dit bewust te gaan begrijpen en leren hanteren. Wij zijn geen prooi van ons brein, ons brein is dienstbaar aan ons. En een autistische brein heeft veel potentie!
Terugkomende op je verwondering dat je bij mij niet veel angst ziet is dit dus een verdienste van 1. het feit dat ik nooit de connectie naar mijn hart verloren ben en 2. het menselijke gereedschap waarmee ik het leven te leven had ben gaan leren gebruiken op een manier die vóór mij werkt in plaats van tegen. Mee met de natuurlijkheid van het leven.
